“Sahada üretim varsa, liderlik de sahada başlar.” – Ali Özel

Her üretim bandı, yalnızca makinelerden değil, aynı zamanda kararlar, alışkanlıklar ve ilişkilerden oluşur. Mavi yaka liderlik ise tam da bu üçlü dengenin kalbinde yer alır. Yıllardır sahada yürüttüğüm eğitim ve gözlemlerden doğan “EĞİT – ÖĞRET – YÖNET” modeli, bu dengeyi kurmak ve sürdürmek için geliştirilmiş özgün bir yönetim yaklaşımıdır.

Bu yazıda size, bu modelin nasıl doğduğunu, mavi yaka liderler için ne anlama geldiğini ve kurumlara nasıl dönüşüm sağladığını anlatmak istiyorum.

Model İhtiyacı Neden Gerekti?

Mavi yaka liderler, üretim tesislerinin en kritik pozisyonlarında bulunurlar. Ancak çoğu zaman sadece üretim yapması görevleriyle tanımlanırlar. Bu yaklaşım, lideri sadece “uygulatan” bir role sıkıştırır. Oysa günümüz üretim ortamı artık şunu net olarak göstermektedir:

– Bilgilendirilmemiş operatör hata yapar.
– Davranışı alışkanlığa dönüşmemiş çalışan sürdürülemez iş çıkarır.
– Yönlendirme yerine sadece emir alan çalışan bağlılık göstermez.

İşte bu gerçeklerden yola çıkarak, sahada gelişen ama geleceği hedefleyen bir model ortaya çıktı: EĞİT – ÖĞRET – YÖNET

1. EĞİT – Bilgiyi Ver

Bu adımın amacı, operatörün “neden bu işi yaptığını” bilmesini sağlamaktır. Burada sadece talimat vermek değil, bilgiyi uygulayarak öğretmek esastır.

– Gölge takibi (shadowing)
– Mikro eğitimlerle günlük bilgi tazeleme
– “Anlatabiliyor musun?” testleriyle bilgi doğrulama

Bilgiyi anlamayan çalışan, inisiyatif alamaz.

2. ÖĞRET – Davranışı Yerleştir, Alışkanlık Kazandır.

Bilgi, tekrar edilmediği sürece davranışa dönüşmez. Bu adımda amaç, çalışanların öğrendiklerini uygulayarak alışkanlık haline getirmesini sağlamaktır.

– Tekrarlanan uygulamalar
– Gözlem formları ile takip
– 3G modeli (3 gün – 1 hafta – 1 ay) ile davranış kalıcılığı
– Bilgiyi başkasına anlatma

Davranış yerleşmeden performans beklemek, tohum atmadan ürün beklemeye benzer.

3. YÖNET – Sürdür, Geliştir, Güçlendir ve Gözlemle

Bilgi ve alışkanlık oluştuysa, artık yönetsel davranışa geçilebilir. Ancak bu yönetim artık emir-komuta değil; mentörlük, takdir, geri bildirim ve yetki devri ile yapılmalıdır.

– Mentörlük soruları: “Bu işi daha kolay hale getirmek için ne yapabiliriz?”
– Takdir – gelişim dengesi
– Operatöre küçük karar alanlarında yetki devri
– Kişisel gelişim takip sistemleri

Sürekli gelişim, iyi yönetilen alışkanlıklarla mümkündür.

Mavi Yaka Liderler için Ne Sağlar?

• Daha net bir liderlik çerçevesi sunar: Ne zaman ne yapılmalı?
• Operatörle ilişkiyi güçlendirir: Bilgi veren, öğreten ve yönlendiren bir figür olurlar.
• Liderin etkisini artırır: Eğitimci, koç ve yönetici rollerini bir arada uygulayan lider, sahada saygı görür.Lideri güçlü yapan, neyi kontrol ettiğinden çok neyi geliştirdiğidir.

Kuruma Katkısı Nedir?

• Operasyonel verimlilik: Alışkanlık kazanmış operatör daha hızlı, hatasız ve sürdürülebilir üretim yapar.
• İnsan bağlılığı ve işgücü istikrarı: Çalışan, geliştiğini hissettiği yerde kalır.
• Standartlaşma ve ölçeklenebilir liderlik: Tüm liderler aynı insan yönetim modeliyle sahada davranır.
• Geri bildirim kültürü: İyileştirmeye açık noktalar görünür olur, yöneticiye sürekli gelişim zemini sunar.

Üretim Değil, Gelişim Yönetiyoruz

EĞİT – ÖĞRET – YÖNET modeli bir yöntemden çok bir liderlik felsefesidir. İnsan davranışını esas alan, bilgiyi sistemleştiren ve sürdürülebilirliği öncelik yapan bir yaklaşımdır.

Bugün sahadaki birçok lider, artık sadece “ne yapıldığını” değil, nasıl ve neden yapıldığını da yönetiyor. Ve bu dönüşüm, üretim verimliliğini olduğu kadar kurum kültürünü de dönüştürüyor.

 

Ali Özel